Haltzaren muinoa. Idazlea: Anjel Lertxundi. Ilustrazioak: Antton Olariaga. Elkar, 2020.

Asun Agiriano

Itxuraz xume baina izatez mamitsua da Anjel Lertxundik gazteentzat idatzi duen azken narrazioa. Gainera, irakurleen gozamenerako, Antton Olariagaren marrazki zoragarriekin dator, zalantzarik gabe bikote paregabea osatzen dute biek.

Gaztaroan gertatu bezala, kontakizun honen protagonista mundua ezagutu nahi duen pertsonaia dugu. Hain zuzen, zuhaitz apal baten ibilerak jasotzen dira, hots, ibai baten ertzean bizi den haltzaren pasadizoak. Dagoeneko badira 40 urte muino batean sustraiak finkatu zituela, eta bada garaia lur berriak ezagutzeko! Naturak berak eskainiko dio aukera, uholde batek eraginda urtegi baten horma erori eta ibaiak gainezka egiten duenean. Hain barneratuta ziruditen haltzaren sustraiak errotik atera eta badoa zuhaitza ibaian behera korronte indartsuak bultzatuta.

Kanta zaharrak zioen haltzak ez duela bihotzik baina gureak handia du, itzela. Itsasoarekin amets egiten du, Venezia hiriarekin, Niagarako ur-jauziek ikusi nahiko lituzke, Mississippiraino iritsi… Tokiak baino, irakurleak pertsonaia desberdinak ezagutuko ditu: Jone eta Martin, Maider eta Julen, Tomas eta surflari berekoia, besteak beste.

Idazleak, liburuaren atal bakoitzean, kontakizuna harilkatzen duten aipuak jasotzen ditu: Goethe-tik hasi Nemesio Etxanizeraino. Paul Celan bezain interesgarri bihurtzen du Lizardi. Heraklito filosofoaren zita ospetsua ere moldatua dator: «Itsasoa beti bera eta beti berritua». Ikustekoa da geroak non harrapatuko duen gure arbola, zein muinotik begiratuko dion etorkizunari… Dudarik ez dago, behintzat, ikusi eta bizi dituenak bultzatuta, datorrenari aurre egiteko eskarmentu gehiago irabazi duela.

Portzierto, bazenekien Elvis Presley-ren gitarra haltz-egurrez egina zela?